FERNÁN RODRÍGUEZ REDONDO [B 1614 / V 1147]
Don
Pedro éste cunhado del-Rei, que chegou ora aquí d'Aragón con un espeto
grande de leitón; e, pera que vo-lo
perlongarei?: deu por vassalo de si a
senhor: faz sempre nojo, non vistes
maior.
Pera se lhi non poder perceber, ja el tiinha prestes cabo
si aquel espeto, que filhou logu'i; e que cómpre de vos én máis
dizer?: deu por vassalo de si a
senhor: faz sempre nojo, non vistes
maior.
Mui ledo seend', u cantara seus lais, a sa lidiça pouco lhi
durou, e o espeto en sas mãos filhou; e pera que o perlongarei
máis?: deu por vassalo de si a
senhor: faz sempre nojo, non vistes
maior.
E en tal que lhi non podess'escapar nen lhi podesse en salvo
fogir, filhou o espeto, en son d'esgremir; e que cómpre de vo-lo
perlongar?: deu por vassalo de si a
senhor: faz sempre nojo, non vistes
maior.
FERNÁN SOÁREZ DE QUINHONES [B
1553]
Ai, amor, amore de Pero
Cantone, que amor tan saboroso e sen
tapone!
Que amor tan viçoso e tan são, quen o podesse teer ata o
verão! Máis valría que amor de Chorrichão nen de Martín Gonçálvez
Zorzelhone. Ai, amor, amore de Pero
Cantone, que amor tan saboroso e sen
tapone!
Que amor tan delgado e tan frío, mais non creo que dure ata o
estío, ca atal era outr'amor de meu tío, que se botou ha pouca de
sazone. Ai, amor, amore de Pero
Cantone, que amor tan saboroso e sen
tapone!
Que amor tan pontoso, se cuidades; fazer-vos-á chorar, se o
gostades, e semelhar-vos-á, se o provades, amor de Don Palaio de
Gordone. Ai, amor, amore de Pero
Cantone, que amor tan saboroso e sen
tapone!
Que amor tan astroso e tan delgado; quen o tevesse'un ano
soterrado! Aquel fora en bõo ponto nado que depois houvesse del bõa
bençone. Ai, amor, amore de Pero
Cantone, que amor tan saboroso e sen
tapone!
Que amor tan astros'e tan pungente, quen o podess'haver en
remordente! Máis valría que amor dun meu parente, que mora muito cerca de
Leone. Ai, amor, amore de Pero
Cantone, que amor tan saboroso e sen
tapone!
FERNÁN SOÁREZ DE QUINHONES [B
1557]
Rei Judeorum, Iesu
Nazarëo, en que gran coita andamos polo sëo!
Jamais nunca quedamos, andando vías, por herdar comendas e
benfeitorias; pero, se nos convidan alguüs dias, non nos dan senon leit'e
pan de centëo. Rei Judeorum, Iesu
Nazarëo, en que gran coita andamos polo
sëo!.
Nunca veemos donas nen as catamos, e imos ant'alcaides e
vozeiamos por compoer requezas, e non pensamos quan pouco sa requeza
logr'o romeo. Rei Judeorum, Iesu
Nazarëo, en que gran coita andamos polo
sëo!
FERNÁN VELHO [B 1504]
María Pérez se maenfestou noutro
día, ca por mui pecador se sentiu, e log'a Nostro Senhor pormeteu, polo
mal en que andou, que tevess'un clérig'a seu poder, polos pecados que lhi
faz fazer o Demo, con que x'ela sempr'andou.
Maenfestou-se, ca diz que
s'achou pecador muit', e por én rogador foi log'a Deus, ca teve por
melhor de guardar a el ca o que aguardou; e, mentre viva, diz que quer
teer un clérigo con que se defender possa do Demo, que sempre
guardou.
E pois que ben seus pecados catou, de sa morte houv'ela gran
pavor e d'esmolnar houv'ela gran sabor; e logu'entón un clérigo
filhou e deu-lh'a cama en que sol jazer, e diz que o terrá, mentre
viver; e est'afán todo por Deus filhou!
E pois que s'este preito
começou antr'eles ambos, houve grand'amor antr'ela sempr'e o Demo
maior, ata que se Balteira confessou; mais, pois que viu o clérigo
caer antr'eles ambos, houvi-a perder o Demo, des que s'ela
confessou.
FERNANDO ESQUÍO [B 1604 / V 1136]
A un frade dizen
escaralhado, e faz pecado quen lho vai dizer, ca, pois el sabe arreitar de
foder, cuid'eu que gai'é, de piss'arriçado; e pois emprenha estas con que
jaz e faze filhos e filhas assaz, ante lhe digu'eu ben
encaralhado.
Escaralhado nunca eu diría, mais que trage ant'o caralho
arreite, ao que tantas molheres de leite ten, ca lhe pariron tres en un
día, e outras muitas prenhadas que ten; e atal frade cuid'eu que mui
ben encaralhado per esto sería.
Escaralhado non pode seer o que
tantos filhas fez en Marinha e que ten ora outra pastorinha prenhe, que
ora quer encaecer, e outras muitas molheres que fode; e atal frade ben
cuid'eu que pode encaralhado per esto seer.
FERNANDO ESQUÍO [B
(1604bis) / V 1137]
A vós, dona abadessa, de min, Don
Fernand'Esquío, estas doas vos envío, porque sei que sodes essa dona
que as merecedes: quatro caralhos franceses, e dous aa
prioressa.
Pois sodes amiga minha, non quer'a custa catar, quer'eu
vos ja esto dar, ca non tenho al tan aginha: quatro caralhos de
mesa, que me deu üa burgesa dous e dous ena baínha.
Mui ben vos
semelharán, ca sequer levan cordões de senhos pares de colhões; agora
vo-los darán: quatro caralhos asnaes, enmanguados en coraes, con que
caledes orans.
FERNANDO ESQUÍO [B 1607 / V 1140]
Disse un
infante ante sa companha que me daría besta na fronteira, e non será ja
murzela nen veira, nen branca, nen vermelha, nen castanha; pois amarela
nen parda non for, a pran será a Besta Ladrador, que lh'adurán do reino de
Bretanha.
E tal besta como m'el ha mandada, non foi homen que lhe
visse as semelhas; nen ten rostro, nen olhos, nen orelhas, nen é gorda,
nen magra, nen delgada, nen é ferrada, nen é por ferrar, nen foi homen que
a visse enfrear; nen come herva, nen palha, nen cevada.
Atal besta mi
ha mandada este infante; ben vo-lo juro, amigos, sen falha, non sei eno
mundo haver que a valha: non vai a çaga, nen vai adeante, e ben vos juro
par Nostro Senhor ..........pois nós morrermos, non for non...............
e foron........................-ante.
Tal rapaz que lh'ha mester desta
besta, eu cuido ben que lho tenho achado: que a seu dono non peça
bocado, que prol nen coita non vos tenha desta, e non ande triste nen ande
ledo, nen vaa deante, nen a derredo, e nunca comia, nen beva, nen
vesta.
GIL PÉREZ CONDE [B 1518]
Pos conta el-Rei en todas
fronteiras que nen en vilas nen en carreiras que non comian galinhas na
guerra; ca diz que dizen as veedeiras que
será perdimento da terra.
A concelhos e a cavaleiros mandan comer
vacas e carneiros, mais non comian galinhas na guerra; ca diz que dizen os
aguireiros que será perdimento da
terra.
Comian porcos frescos e toucinhos, cabritos, cachaç'e
ansarinhos, mais non comian galinhas na guerra; ca diz que lhi dizen os
devinhos que será perdimento da
terra.
GIL PÉREZ CONDE [B 1519]
Mia senhor, ja eu
morrerei en vosso serviç', e por én mi non é con mia morte ben, porque
vos non ficou de mí filho, por quanto vos serví, que mi criassedes por
én.
Sempr'en mia mort'adevinhei que havía a morrer por vós, (e a
morrer havemos nós); mais por que non fiz (e m'end'é mal) un filho vosso
natural, que achasse conselh'en vós?
Filh'a que leixass'o que
hei quisera-m'eu, senhor, fazer, que fosse voss', e defender- -lo-íades
por meu amor; ca, pois eu por vós morto for, que ben mi podedes
fazer
GIL PÉREZ CONDE [B 1522]
Quite-mi a mí meu senhor e
dé-mi un bon fiador por mia soldada; e irei
eu, se el for, na cavalgada.
Dé-mi o que
por el perdí e un bon penhor aquí por mia
soldada; e irei eu, se el for i, na
cavalgada.
Sospeita-m'el e el eu; mais entregue-m'un
judeu por mia soldada; e, se el for, irei
eu na cavalgada.
E, senón, ficar-m'-hei
eu na mia pousada.
GIL PÉREZ CONDE
[B 1523]
Mentr'esta guerra foi, assí m'avëo que sempre guarí per pé
de cavalo; mais oi- -mais non sei que seja de
mí senón guarir per pé de boi.
Quantos
perigoos i passei per pé de caval', e'scapei, que non prix i cajón!, mais
oi- mais non sei eu que mi farei senón
guarir per pé de boi.
Por valer máis e por haver, conselh'houvi de
guarecer per pé de cavalo; mais oi- -mais non sei a que mi
afazer senón guarir per pé de
boi.
Lavrar, lazerar, e viver oimais, guarir per pé de
boi!
GIL PÉREZ CONDE [B 1525]
Non é Amor en cas de Rei, ca
o non pod'hom'i achar aa cea nen ao jantar; a estas horas o busquei nas
pousadas dos privados; preguntei a seu prelados por Amor, e non o
achei.
Tëen que o non sab'el-Rei; que Amor aquí non chegou, que
tant'hogano del levou e non vëo; ben o busquei nas tendas dos
infanções e nas dos de criações, e er dizen todos: «Non
sei».
Perdud'é Amor con el-Rei, porque nunca en hoste vén, pero xe
dele algo ten. Direi-vos eu u o busquei: antr'estes freires
tempreiros, ca ja os hespitaleiros por Amor non
preguntarei.
GIL PÉREZ CONDE [B 1527]
Ja eu non hei por quen
trobar e ja non hei én coraçón, por que non sei ja quen amar; por én mi
mingua razón, ca mi filhou Deus mia senhor: aquí filhou o Demo
maior quantas cousas que súas son,
como lh'outra vez ja filhou a
cadeira u siía o Filh'; e por que mi filhou bõa senhor que havía? E diz
el que non ha molher: se a non ha, pera que quer pois tant'a bõa
María?
Deus nunca mi a mí nada deu e tolhe-me bõa senhor: por esto,
non creo en el eu nen me tenh'eu por pecador, ca me fez mia senhor
perder. Catade que mi foi fazer, confiand'eu no seu amor!
Nunca se
Deus mig'averrá, se mi non der mia senhora; mais como mi o
corregerá? Destroia-m', ante ca morra. Hom'é: tod'aqueste mal
faz, ....................................... e Sodoma e
Gomorra.
GIL PÉREZ CONDE [B 1528]
A la fe, Deus, senón por
vossa madre, que é a mui bõa Santa María, fezera-vos eu pesar, u
diría, pola mia senhor, que mi vós filhastes, que vissedes vós que mal
baratastes, ca non sei tan muito de vosso padre.
Por que vos eu a vós
esto sofresse, senón por ela, se lhi non pesasse? Morrera eu, se vos
com'hom'amasse a mía senhor, que mi vós tolhestes. Se eu voss'era, por que
me perdestes? Non queriades que eu máis valesse?
Dizede-mi ora que ben
mi fezestes, por que eu crea en vós nen vos servia senón gran
tort'endoad'e sobervia, ca mi teedes mia senhora forçada; nunca vos eu do
vosso filhei nada, des que fui nado, nen vós non mi o
destes.
Faría-m'eu o que nos vós fazedes: leixar velhas feas, e as
fremosas e mancebas filhá-las por esposas. Quantas queredes vós, tantas
filhades, e a mí nunca mi nen üa dades: assí partides migo
quant'havedes.
Nen as servides vós nen as loades, e van-se vosqu'e,
poi-las aló teedes, vestide-las mui mal e governades, e metedes-no-las
tra-las paredes.
GONÇALO EANES DO VINHAL [V 1004]
Pero
d'Ambroa, sempr'oí cantar que nunca vós andastes sobre mar, que
med'houvessedes, nulha sazón; e que havedes tan gran coraçón, que tanto
dades que bon tempo faça ben como mao nen como bõaça, nen dades ren por
tormenta do mar.
E des i, ja pola nave quebrar, aquí non dades vós ren
polo mar come os outros que i van entón; por én teen que tamanho
perdón non havedes come os que na frota van, e se deitan, con medo, na
sota, sol que entenden tormenta do mar.
E nunca oímos doutr'home
falar que non temesse mal tempo do mar; e por én cuidan quantos aquí
son que vossa madre con algún caçón vos fez, sen falha, ou con
lobaganto; e todos esto cuidamos, por quanto non dades ren por tormenta do
mar.
GONÇALO EANES DO VINHAL [V 1005]
Abadessa, Nostro
Senhor vos gradesca, se lhi prouguer, porque vos nembrastes de mí, a
sazón que m'era mester: u cheguei a vosso logar, que tan ben mandastes
pensar i do vosso comendador!
Ca morto fora, mia senhor, de gran
lazeira, sei de pran; mais nembrastes-vos ben de min, e todos me
preguntarán se vos saberei eu servir quan ben o soubestes guarnir de
quant'el havía sabor.
Hajades por én galardón de Deus, senhor, se a el
praz, porque vos nembrastes de min, u m'era mui mester assaz; o
comendador i chegou, e, se el ben non albergou, non foi por vosso
coraçón.
Deus vos dé por én galardón por mí, que eu non
poderei, porque vos nembrastes de min, quand'a vosso logar cheguei; ca
ja d'amor e de prazer non podestes vós máis fazer ao comendador,
entón.
Cento dobr'hajades por én por mí, que lhi non mingou ren de
quant'havía na maisón.
GONÇALO EANES DO VINHAL [V
1007]
Maestre, todo-los vossos cantares ja que filhan sempre de mia
razón e outrossí ar filhan a mí son; e non seguides i, ontre
milhares, senón aquestes de Cornoalha; mais estes seguides ben, sen
falha, e non trobades per tantos logares.
D'amor e d'escarnh', en
todas razões, os seguides sempre; ben provado eu o sei que havedes
filhado; ca, se ar seguissedes outros sões, non trobariades peior por
én; pero seguides os nossos mui ben e ja hogan'i fezestes
tenções,
En razón dun escarnho que filhastes e non o metestes
ascondudo; ca ja que era de Pedr'Agudo essa razón en que vós i
trobastes; mais assí a soubestes vós deitar antr'üas rimas e
entravincar, que toda vo-la na vossa tornastes.
Por maestría soubestes
saber da razón alhëa vossa fazer e seguir sões, a que vos
deitastes;
E gran sageza fezestes de pran; mais-los trobadores
travar-vos-an ja-que nos tempos, que ben non guardastes.
GONÇALO
GARCÍA [B 455]
Levaron na Codorniz de casa de Don Rodrigo; mais
quen dissesse a Fiiz aquesto que or'eu digo: que guarde ben mia
senhor, ca ja eu son treedor se se ela quer ir migo.
Fiiz non se
quer guardar e nen sol non é pensado; e leixa-m'assí andar cabo si e
namorado; pero quer'ante molher, que quería volonter que fogiss'e non
forçado.
JOÁN AIRAS [V 601]
Os que dizen que veen ben e
mal enas aves e d'agoirar preit'han, queren corvo seestro, quando
van algur entrar; e digo-lhis eu al: que Iesu Cristo non me perdón, se
ant'eu non quería un capón que uü grande corvo carnaçal.
E o que diz
que é mui sabedor d'agoir'e d'aves, quand'algur quer ir, quer corvo
seestro sempr'ao partir; e por én digu'eu a Nostro Senhor que ele me dé,
cada u chegar, capón cevado pera meu jantar e dé o corvo ao
agoirador;
Ca eu sei ben as aves conhoscer e con patela gorda máis me
praz que con bulhafre, voitre nen viaraz, que me non pode ben nen mal
fazer; e o agoirador torpe, que diz que máis val o corvo que a
perdiz, nunca o Deus leixe melhor escolher.
JOÁN AIRAS [B 1464 / V
1074]
Don Beeito, home duro, foi beijar pelo
obscuro a mia senhor.
Come home
aventurado, foi beijar pelo furado a mia
senhor.
Vedes que gran desventura: beijou pela
fendedura a mia senhor!
Vedes que moi
grand'achaco: foi beijar polo buraco a mia
senhor!
JOÁN AIRAS [B 1466 / V 1076]
Ai, Justiça, mal fazedes,
que non queredes ora dereito filhar de Mor da Cana, porque foi
matar Joán Airas, ca fez mui sen razón; mais, se dereito queredes
fazer, ela so el devedes a meter, ca o manda o Livro de León;
Ca
lhi quería gran ben, e des i nunca lhi chamava senon "senhor"; e, quando
lh'el quería mui milhor, foi-o ela logo matar alí; mais, Justiça, pois tan
gran torto fez, metede-a ja so ele üa vez, ca o manda o dereito
assí.
E, quando máis Joán Airas cuidou que houvesse de Mor da Cana
ben, foi-o ela logo matar por én, tanto que el en seu poder
entrou; mais, Justiça, pois que assí é ja, metan-na so el, e padecerá a
que o a mui gran torto matou.
E quen nos ambos vir jazer,
dirá: «Beeito seja aquel que o julgou!».
JOÁN AIRAS [B 1467 / V
1077]
Üa dona, non digu'eu qual, non aguirou hogano mal: polas
oitavas de Natal ía por sa missa oír, e houv'un corvo
carnaçal, e non quis da casa saír.
A
dona, mui de coraçón, oíra sa missa, entón, e foi por oír o sarmón, e
vedes que lho foi partir: houve sig'un corv'a
carón, e non quis da casa sair.
A dona
disse: «Que será?» E i o clerigu'está ja revestid'e maldizer-mi-á, se
me na igreja non vir. E diss'o corvo: quá,
aca, e non quis da casa saír.
Nunca taes
agoiros vi, des aquel día que nací; com'aquest'ano houv'aquí; e ela
quis provar de s'ir, e houv'un corvo sobre
si, e non quis da casa saír.
JOÁN
BAVECA [B 1453 / V 1063]
Bernal Fendudo, quero-vos dizer o que
façades, pois vos queren dar armas e "dona salvage" chamar: se vos con
mouros lid'acaecer, sofrede-os, ca todos vos ferrán, e, dando colbes en
vós, cansarán, e haveredes pois vós a vencer.
E ali logu', u s'ha lide
a volver, verrán-vos deles deante colpar; des i os outros, por vos non
errar, ar querrán-vos por alhur cometer; mais sofrede-o, e ferrán per u
quer, ca, se vos Deus en armas ben fezer, ferindo en vós, han eles de
caer.
Pero, com'ha mui gran gente a seer, muitas vezes vos han a
derribar; mais sempre vós havedes a cobrar e eles han máis a
enfraquecer, pero non quedarán de vos ferir de todas partes; mais, ao
fïir, todos morrerán en vosso poder.
JOÁN BAVECA [B 1460 / V
1070]
Par Deus, amigos, gran torto tomei e de logar onde m'eu non
cuidei: estand'alí ant'a porta d'el-Rei preguntando por novas da
fronteira, por üa velha que eu
deostei, deostou-m'ora María
Balteira.
Veed'ora se me devo queixar deste preito, ca non pode
provar que me lhe oísse nulh'homen chamar senón seu nome, per nulha
maneira; e pola velha que foi
deostar, deostou-m'ora María
Balteira.
Muito vos deve de sobervia tal pesar, amigos, e direi-vos
al: sei mui ben que se lh'esto a ben sal, todos iremos per üa
carreira; ca, porque dixe düa velha
mal, deostou-m'ora María
Balteira.
JOÁN DE GAIA [B 1433 / V 1043]
Diz üa cantiga de
vilão: "A pee düa torre, baila corpo
brioso: vedes o cos, ai,
cavaleiro!"
Vosso pai na rúa, ant'a porta
súa: vede-lo cós, ai, cavaleiro!
Ant'a
sa pousada, en saia'pertada: vede-lo cós,
ai, cavaleiro!
En meio da praça, en saia de
baraça: vede-lo cós, ai,
cavaleiro!
|